ဘဟာအီမ်ား ယံုၾကည္ၾကသည္မွာ
- ဘုရားတစ္ဆူတည္းျဖစ္ျခင္း။
- လူသားတစ္ရပ္လံုးသည္ တစ္မ်ိဳးတည္းျဖစ္ျခင္း။
- အမွန္တရားကို လြတ္လပ္ေသာစိတ္ျဖင့္ ရွာေဖြရမည္
- သာသနာသည္ ေလာကဓာတ္ပညာႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ဆင္ျခင္တံုတရားႏွင့္လည္းေကာင္း က်ဳိးေၾကာင္းေလ်ာ္ညီမႈ ရိွရမည္။
- ေယာက္်ားႏွင့္ မိန္းမ အဆင့္အတန္းမခြဲျခားဘဲ တန္းတူအခြင့္အေရး ရရိွေစရမည္။
- အယူသီးမႈ၊ အျမင္က်ဥ္းမႈ အားလံုးတို႔ကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ၾကရမည္။
- ကမာၻလံုးဆုိင္ရာ မသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္ကို ဖန္တီးတည္ေထာင္ရမည္။
- စီးပြားေရး ျပႆနာမ်ားကို ေလာကုတၱရာနည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းရမည္။
- တစ္ကမာၻလံုးတြင္ အသံုးျပဳႏုိင္သည့္ ဘာသာစကားတစ္မ်ဳိး ထားရိွရမည္။
- ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လူအေပါင္းတို႔ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ၾကရမည္။
“ညီညြတ္ေရး တဲနန္းေတာ္သည္ စိုက္ထူေလၿပီ၊ သင္တို႔အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ႏိုင္ငံျခားသားဟူ၍ အမွတ္မျပဳသင့္။ ကမာၻႀကီးသည္ တစ္ခုတည္းေသာ တုိင္းျပည္ျဖစ္၍ လူသားအားလံုးတို႔သည္ ၎၏ တိုင္းသူ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။”
ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္
“ႏႈတ္အားျဖင့္ မိတ္ေဆြျဖစ္မႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ ေက်နပ္မေနပါႏွင့္၊သင္ႏွင့္ထိေတြ႕မိသူတိုင္းအား ျပင္းျပေသာ အၾကင္နာေမတၱာႏွလံုးသားျဖင့္ ဆက္ဆံပါေလ။”
ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္
ဘဟာအီသာသနာသည္ အျခားဘာသာမ်ားကဲ့သို႔ ဘုရား႐ွင္တစ္ဆူ ၾကြလာပြင့္ေတာ္မူလာၿပီး အသစ္ေသာက်မ္းစာျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ကမာၻ႔သာသနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤသာသနာသည္ ၁၈၄၄ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၁၈၇၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေရာက္႐ိွခဲ့သည္။ ဘဟာအီသာသနာ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာသည့္ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ လူသားအားလံုးတို႔အား မိသားစုတစ္စုတည္းကဲ့သို႔ ျဖစ္ေစၿပီး၊ ကမာၻႀကီးအား တိုင္းျပည္တစ္ျပည္တည္းကဲ့သို႔ျဖစ္ေစရန္ႏွင့္ လူသားအားလံုး ေပါင္းစည္းညီညြတ္ ၾကေစရန္ျဖစ္သည္။
“ထိုျမင့္ျမတ္ေသာ ၾကြလာပြင့္ေတာ္မူေသာအ႐ွင္တို႔သည္ ဤကမာၻေျမႀကီးအတြက္ ေႏြဦးရာသီ ေရာက္႐ိွလာသကဲ့သို႔တည္း။ ေႏြဦးရာသီတစ္ခုစီတိုင္းသည္ ျဖစ္တည္မႈအသစ္၏ အခ်ိန္ကာလျဖစ္သည္။”
ဘဟာအီသာသနာသည္ အားလံုးတို႔ကိုးကြယ္ရာ ဘုရားရွင္၏ ယံုၾကည္စြာ ေစလႊတ္ျခင္းခံရသည့္ အလင္းေတာ္ရအ႐ွင္ႏွစ္ပါး ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္ႏွင့္ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္တို႔ ပြင့္ထြန္း လာျခင္းျဖင့္ စတင္ေပၚထြန္းခဲ့သည္။ ယေန႔ေခတ္အတြက္ သာသနာေတာ္၏ ထူးျခားေသာ စည္းလံုးညီညြတ္မႈမွာ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္၏ ႐ွင္းလင္းျပတ္သားေသာ ဆံုးမၾသ၀ါဒေတာ္မ်ားႏွင့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို အ႐ွင္ပ်ံလြန္ၾကြျမန္းသြားသည့္တိုင္ ဆက္လက္၍ လိုက္ေလွ်ာက္က်င့္သံုးေနၾက ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပဋိညာဥ္သစၥာေတာ္အရ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္ ပ်ံလြန္ၾကြျမန္း ေတာ္မူသြားေသာအခါ အ႐ွင္၏သားေတာ္ အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္၊ အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္ၿပီးေနာက္ အ႐ွင္၏ေျမးေတာ္ျဖစ္ေသာ ေ႐ွာ္ဂီအီဖန္ဒီ အ႐ွင္ျမတ္ႏွင့္ ထိုမွတဖန္ ကမာၻ႔သမာဓိအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔ကို အစဥ္အဆက္ ဆက္ခံသူမ်ားအျဖစ္ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္ ခ်မွတ္ျပဌာန္း ထားေတာ္မူသည့္ အတိုင္းခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ဘဟာအီ သာသနာ၀င္တစ္ဦးသည္ ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္၊ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္ႏွင့္ ထိုခန္႔အပ္ျခင္းခံရေသာ ပဋိညာဥ္ ဆက္ခံသူမ်ားကို လက္ခံၾကရေပမည္။
ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္(၁၈၁၉–၁၈၅၀)
ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္သည္ ဘဟာအီသာသနာ၏ ေ႐ွ႕ေတာ္ေျပးအ႐ွင္ျဖစ္သည္။ ၁၉-ရာစု အလယ္ပိုင္းတြင္ အ႐ွင္က သူသည္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္အညီ လူသား ေလာကတစ္ရပ္လံုး၏ ၀ိညာဏအသက္တာမ်ားကို ေျပာင္းလဲ ေပးမည့္ ၾကြလာပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရား႐ွင္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဟေၾကညာေတာ္မူခဲ့သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းႏွင့္ တရားမွ်တျခင္းေခတ္ဆီသို႔ လမ္းညႊန္ျပသေပးေတာ္မူမည့္ ဘုရား႐ွင္၊ ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ထက္ပင္ ပို၍ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေတာ္မူေသာ ဒုတိယေျမာက္ ၾကြလာ ပြင့္ေတာ္မူမည့္ အ႐ွင္၏လမ္းေၾကာင္းကို ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေပးရန္ ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္ကို ေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္(၁၈၁၇–၁၈၉၂)
ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္- အနႏၲတန္ခိုးေတာ္႐ွင္သည္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ႏွင့္အညီ ၾကြလာပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရား႐ွင္တစ္ဆူျဖစ္ေတာ္မူၿပီး ဘာဗ္ဘုရား႐ွင္ႏွင့္ အတိတ္ ကာလ႐ိွ အလင္းေတာ္ရဘုရား႐ွင္အားလံုးမွ ၾကိဳတင္ဗ်ာဒိတ္ေပးခဲ့သည့္အ႐ွင္ျဖစ္သည္။ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္သည္ လူသားအားလံုးတို႔ ကိုးကြယ္ရာအ႐ွင္ထံမွ သာသနာေတာ္ အသစ္ကို လူသားေလာကသို႔ ေဆာင္ယူေပးေတာ္မူေသာအ႐ွင္ ျဖစ္ေတာ္မူေပသည္။ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ က်မ္းစာပိုဒ္မ်ား၊ စာေစာင္မ်ား၊ က်မ္းစာအုပ္မ်ားသည္ အ႐ွင္၏ ကေလာင္ေတာ္မွ စီးဆင္းေတာ္မူခဲ့သည္။ အ႐ွင္၏ က်မ္းစာေတာ္မ်ားက လူသား၏ အသက္တာတြင္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ၀ိညာဏပိုင္းဆိုင္ရာပါ ႐ႈေထာင့္ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ေစမည့္ ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈႀကီး၏ မူေဘာင္ကို ခ်မွတ္ေပးေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ပင္ အ႐ွင္သည္ ႏွစ္ေပါင္း-၄၀ တိုင္တိုင္ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ ညွဥ္းပန္းႏိွပ္စက္ျခင္းႏွင့္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးျခင္းတို႔ကို ႀကံ့ႀကံ့ခံရပ္တည္ခဲ့ရေလသည္။
အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္(၁၈၄၄–၁၉၂၁)
ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္က အ႐ွင္၏ သားေတာ္အႀကီးဆံုးျဖစ္ေတာ္မူေသာ အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္အား အ႐ွင္၏ က်မ္းစာေဒသနာေတာ္မ်ားကို အနက္ အဓိပၸာယ္ျပန္ဆိုသူအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ သာသနာ၀င္အားလံုး မ်က္ႏွာမူရမည့္အ႐ွင္ အျဖစ္လည္းေကာင္း အ႐ွင္၏ ေသတမ္းစာတြင္ ခန္႔အပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ အေ႐ွ႕တိုင္းႏွင့္ အေနာက္တိုင္းအားလံုးတို႔က အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္အား ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၏ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ လူသားအားလံုးအတြက္ စံနမူနာျပပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ သာသနာေတာ္၏ ဦးေဆာင္လမ္းျပေပးသူ အျဖစ္လည္းေကာင္း သိ႐ိွလာခဲ့ၾကသည္။
ေ႐ွာ္ဂီအီဖန္ဒီအ႐ွင္ျမတ္(၁၈၉၇–၁၉၅၇)
အဗၺဒြလ္ဘဟာအ႐ွင္ျမတ္က အ႐ွင္၏ ေျမးေတာ္ႀကီးျဖစ္ေတာ္မူေသာ ေ႐ွာ္ဂီအီဖန္ဒီအ႐ွင္ျမတ္ကို ဘဟာအီသာသနာေတာ္၏ သာသနာထိန္းႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ေ႐ွာ္ဂီအီဖန္ဒီအ႐ွင္ျမတ္သည္ ၃၆-ႏွစ္တိုင္တိုင္ ဘဟာအီသာသနာ၀င္ထု စနစ္တက် ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္၊ နက္႐ိႈင္းေသာ သိနားလည္မႈ ရ႐ိွေစရန္ႏွင့္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ခိုင္မာေတာင့္တင္းေစရန္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့သည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ား ျပည့္ႏွက္ေနေသာ လူသားေလာကတစ္ရပ္လံုးကို ပို၍ အင္အားႀကီးမားေသာ စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း၏ ေရာင္ျပန္ဟပ္မႈျဖင့္ ေျပာင္းလဲေစေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
ကမာၻ႕သမာဓိအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္)
သာသနာထိန္းႀကီး ေ႐ွာ္ကီအီဖန္ဒီအ႐ွင္ျမတ္ ပ်ံလြန္ၾကြျမန္းေတာ္မူသြားၿပီးေနာက္ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္ ရည္႐ြယ္သက္မွတ္ ထားေတာ္မူသည့္အတိုင္း ကမာၻ႔သမာဓိအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ကို (၁၉၆၃) ခုႏွစ္တြင္ စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ယေန႔ကမာၻအႏွံ႔အျပား႐ိွ ဘဟာအီသာသနာ၀င္မ်ားသည္ ကမာၻ႔သမာဓိအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ လမ္းညႊန္မႈေအာက္တြင္ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေနၾကသည္။ ဘဟာအြလႅာဘုရား႐ွင္၏ ဥပေဒသမ်ားက်မ္းေတာ္တြင္ ကမာၻ႔သမာဓိအဖြဲ႕ခ်ဳပ္သည္ ပညာေရးကို ျမွင့္တင္ေပးရန္၊ တစ္ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ရန္၊ လူသားတို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာမ်ားကို ကာကြယ္ေပးရန္ႏွင့္ ဘာသာ၊ သာသနာတို႔၏ အဆင့္အေျခမ်ား၊ လူတို႔၏အမႈေရးရာမ်ား စေသာကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ေကာင္းက်ဳိးမ်ား ခံစားရေစရန္၊ ေကာင္းမြန္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ သက္ေရာက္လႊမ္းမိုးႏိုင္ေစရန္ အားထုတ္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု လမ္းညႊန္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။